لاواندا (اسطوخودوس) با نام علمی Lavandula stoechas L گیاهی است از خانواده نعناسانان که برگ‌ها و قسمت سبز گیاه دارای اسانس روغنی فرار است. اسطوخودوس گیاهی است چند ساله به شکل بوته کوچک به بلندی نیم متر خیلی پرشاخه، ساقه‌های آن چهارگوشه، برگ‌های آن دراز، متقابل، پوشیده از کرک سفید پنبه‌ای.

در سالهای اخیر یکی از پر کاربردترین گیاهان در بحث طراحی منظر در پارک های شهری و پرچین و دیوار سبز اسطوخودوس بوده است.
لاواندا (اسطوخودوس) با نام علمی Lavandula stoechas L گیاهی است از خانواده نعناسانان که برگ‌ها و قسمت سبز گیاه دارای اسانس روغنی فرار است. اسطوخودوس گیاهی است چند ساله به شکل بوته کوچک به بلندی نیم متر خیلی پرشاخه، ساقه‌های آن چهارگوشه، برگ‌های آن دراز، متقابل، پوشیده از کرک سفید پنبه‌ای. گلهای آن که در بهار ظاهر می‌شود به رنگ بنفش تیره به صورت سنبله است. اسطوخودوس دارای برگ‌ها و کرک‌های معطر است. میوه این گیاه چهار فندقه‌ای است و هریک از آنان نیز پس از رسیدن، شکل بیضوی و رنگ قهوه‌ای شفاف پیدا می کند. در سطح میوه سه زائده مشخص پیدا می‌شود. از کلیه قسمت‌های این گیاه مخصوصا شاخه‌های برگدار آن بوی تند و مطبوعی استشام می‌گردد. ظاهر زیبایی که گیاه پس از گل دادن پیدا می‌نماید باعث می‌شود در بعضی نواحی اقدام به پرورش آن به عنوان یک گیاه زینتی گردد. قسمت مورد استفاده این گیاه سرشاخه‌های برگدار و گل دار آن است که علاوه بر مصارف درمانی، در اسانس گیری استفاده می گردد.
ترکیبات شیمیایی اسانس اسطوخودوس، مرکب از نوعی ماده (با بوی کامفر و نعناع) سینئول، الکل و لینالول است. 
دوره رویشی اسطوخودوس فرانسوی بسیار طولانی است و معمولا 20 تا 30 سال عمر می کند و تا 15 الی 20 سال بازدهی اقتصادی دارد.
اسطوخودوس از گیاهان مناطق خشک و نیمه خشک است. در طول رویش به تابش نور فراوان و هوای گرم و رطوبت کم نیاز دارد.
تکثیر آن با گرفتن قلمه در بهار یا پاییز در شاسی با استفاده از سرشاخه های که چوب آنها نیمه خشبی باشد، انجام می شود. ضمن اینکه توسط کشت بذر در بهار و در خاک های شنی و در شاسی نیز امکان پذیر است. 
کاربرد: کاربرد اسطوخودوس در فضای سبز به عنوان گیاه باغ صخره ای یا گیاه پرچین رواج دارد ضمن اینکه در طرح های منظم و نامنظم و طرحهای حجم سازی کاربرد دارد. چون پتانسیل آن نسبت به هرس خوب است برای تبدیل و شکل سازی نیز قابل استفاده است.
برای مصارف دارویی ساقه گلدار اسطوخودوس را می چینند و پس از آنکه گل ها روی ساقه خشک شدند آنها را جمع آوری می کنند و به مصرف می رسانند . اسطوخودوس همچنین مسکن خفیفی است و از اسانس آن در ترکیبات ضد روماتیسمی استفاده می شود .
بیشترین مصرف اسانس اسطوخودوس در صنایع بهداشتی و آرایشی است . این گیاه عطر خوبی دارد و به همین دلیل از ترکیبات اصلی ادکلن هاست. گل های خشک شده آن را برای معطر ساختن لباسها و فراری دادن بید به کار می برند. اسطوخودوس عسل دهنده بسیار خوبی است و در مراکز پرورش زنبور عسل سودهی بالایی دارد دوران گل دهی اسطوخودوس در ماه‌های تیرو مرداد و زمان برداشت اسطوخودوس از ساقه و گل ها نیز در ماه‌های تیر و مرداد است.
اگرچه اسطوخودوس قادر است درجه حرارتهای پایین (15-الی 20-درجه سانتی گراد) را تحمل کند، ولی در فصل بهار هنگام رویش گیاه و تولید شاخ و برگ به سرما بسیار حساس است و با بروز سرما، گیاهان دچار سرمازدگی شده و خشک می شوند. از این رو از کشت این گیاه در زمینهای گود و مناطق سرد حتی الامکان باید اجتناب کرد.
هر ساله افزودن مقادیر مناسبی مواد و عناصر غذایی به زمینهایی که اسطوخودوس کشت می شود ضرورت دارد. مقدار این مواد متفاوت است و به شرایط اقلیمی و نوع خاک بستگی دارد.

 تحقیقات نشان می دهد پس از اولین برداشت استفاده از کودهای ازت و همچنین کاربرد محلولهای غذایی مناسب نبوده و مقاومت گیاهان را به سرمای زمستان کاهش می دهد.
آماده سازی خاک
از آن جا که اسطوخودوس 15 تا 20 سال در یک منطقه باقی می ماند لذا تمام نیازهای غذایی گیاهان باید توسط خاکی که در آن کشت می شود تامین گردد. از این رو، یک سال قبل از کشت زمین را باید آماده کرد.
خواص درمانی و کاربرد
اسانس این گیاه دارای خواصی چون آنتی باکتریال قوی، آرام بخش و موثر در درمان رماتیسم است..اسانس اسطوخودوس فرانسوی از تقطیر سرشاخه های گل دار با بخار آب حاصل می گردد. اگر این عمل در محل برداشت محصول صورت بگیرد، بازده ی بیشتری خواهد داشت. برگ ها و گل های این گیاه دارای کومارین، فلاونوئید، استرول و تانن هستند .برای افرادی که طبیعت گرم دارند مصرف این گیاه توصیه نمیشود و در صورت مصرف بیش از حد مصلح آن سکنجبین است.